"Met één klik op een BIM-object weet de gebruiker wat het hergebruikpotentieel is"
Elma Durmisevic, Nederlands architecte en oprichtster van 4D Architects, werkt al 20 jaar aan de omkeerbaarheid van gebouwen en aan het hergebruik van hun materialen. Dit werk heeft haar in staat gesteld een specifieke BIM-tool te ontwerpen.
Waar komt het idee vandaan om BIM te gebruiken om de omkeerbaarheid van een bouwwerk te evalueren?
Ik ben al 20 jaar bezig met het ontwikkelen van protocollen en hulpmiddelen om omkeerbare gebouwen te ontwerpen. Uiteindelijk heb ik een digitaal instrument ontwikkeld dat het potentieel voor ontmanteling en hergebruik van bouwproducten en -materialen meet. Het werd geformaliseerd als onderdeel van het Europese onderzoeksproject "Buildings as Material Banks" dat in 2019 werd afgerond. Deze tool houdt rekening met de onderlinge afhankelijkheden tussen materialen en volumes van een gebouw.
Ik heb ook acht indicatoren van omkeerbaarheid en materiaalhergebruikpotentieel ontwikkeld die een eindscore op hergebruikpotentieel opleveren. De laatste stap, om de tool gebruiksvriendelijker te maken, was uiteraard het gebruik van digitale technologie om al deze gegevens te verwerken.
Om welke gebouwen gaat het: bestaande gebouwen of gebouwen die nog moeten worden gebouwd?
De "Reversible BIM"-tool [omkeerbare BIM-tool] is zowel geschikt voor nieuwe ontwerpen als voor de transformatie of de sloop/ontmanteling van bestaande gebouwen. Het ontwerpen van omkeerbare gebouwen impliceert een systemische verandering in het ontwerp, maar ook in de manier van bouwen en onderhouden van de constructie. Om deze overgang te maken zijn beslissingsondersteunende instrumenten nodig, vandaar de ontwikkeling van een specifieke kit voor het ontwerpen van omkeerbare gebouwen. De kit bevat ook een onderdeel over het hergebruik van materialen tijdens de deconstructie.
Hoe werkt de "Reversible BIM-tool"?
Voor de invoergegevens hebben we een 3D-scan van het bestaande gebouw en de resulterende puntenwolk nodig. Hiermee kunnen we vervolgens een BIM-model creëren met het oog op omkeerbaarheid. Zodra dit model is gemaakt, analyseren plugins de relaties tussen de elementen van het gebouw en hun afhankelijkheid van elkaar. Uiteindelijk gebruiken we een kleurcode die het hergebruikpotentieel en/of de omkeerbaarheidsscore voor elk object weergeeft. Door op de objecten te klikken, krijgt de gebruiker informatie over het hergebruikpotentieel, de afmetingen, het volume en zelfs de bespaarde CO2-uitstoot.
Was u in staat om samenstellingen te identificeren die relevanter waren dan andere?
Een omkeerbaar gebouw ontwerpen betekent onafhankelijke elementen samenstellen en ze verbinden met verbindingen die zelf omkeerbaar zijn. Het is bijvoorbeeld beter om vloerplaten met bouten aan elkaar te bevestigen dan om ze in te gieten. In elk geval moeten de elementen vervangbaar zijn zonder de omringende delen aan te tasten. Hun vervanging mag geen sloop met zich meebrengen.
Wat zijn de belangrijkste voordelen van BIM voor de beoordeling van de omkeerbaarheid en het hergebruikpotentieel?
Eenmaal gemodelleerd, gaat de beoordeling van de hergebruiksmogelijkheden met BIM veel sneller dan handmatig. Het voordeel van het "Omkeerbaar BIM-hulpmiddel" is dat het mogelijk is alle elementen met een hoog hergebruikpotentieel te selecteren vóór deconstructie en een bibliotheek van BIM-objecten aan te leggen. Architecten kunnen deze dan gebruiken in hun nieuwe ontwerpen. Dit kan het gebruik van herbruikbare elementen in de toekomst stimuleren.
Is uw oplossing beschikbaar in Frankrijk?
Momenteel is het nog een prototype dat door enkele insiders wordt getest. Wij zijn bezig met de ontwikkeling van een platform waarop de instrumenten en protocollen voor een breed publiek beschikbaar zullen worden gesteld. Het hele systeem zal tegen eind 2021 worden geëvalueerd met het oog op een ruimer gebruik, met name in Frankrijk. Er zullen dan veel aanpassingen nodig zijn.